Caveat: Бу айыллыбыт / Арылы халлаан алын өттүгэр

Бу айыллыбыт
Арылы халлаан алын өттүгэр
Куордаах эттээх,
Куодаһыннаах уҥуохтаах,
Оһол-охсуһуу доҕордоох,
Иирээн-илбис энээрдээх,
Ириҥэ мэйиилээх,
Иһэгэй куттаах,
Икки атахтаах үөскээн тэнийдин диэн,
Анысханнаах арҕаа халлааннаах,
Иэйиэхситтээх илин халлааннаах,
Соллоҥноох соҕуруу халлааннаах,
Холоруктаах хоту халлааннаах,
Үллэр муора үрүттээх,
Түллэр муора түгэхтээх,
Аллар муора арыннаах,
Эргичийэр муора иэрчэхтээх,
Дэбилийэр муора сиксиктээх,
Ахтар айыы араҥаччылаах,
Күн айыы күрүөһүлээх,
Араҥас илгэ быйаҥнаах,
Үрүҥ илгэ үктэллээх,
Элбэх сулус эркиннээх,
Үгүс сулус үрбэлээх,
Дьэллэҥэ сулус бэлиэлээх,
Туолбут ый доҕуһуоллаах,
Аламай күн аргыстаах,
Дорҕоон этиҥ арчылаах,
Тоһуттар чаҕылҕан кымньыылаах,
Ахсым ардах ыһыахтаах,
Сугул куйаас тыыннаах,
Уолан угуттуур уулаах,
Охтон үүнэр мастаах,
Уһун уйгу кэһиилээх,
Сытар хайа сындыыстаах,
Буор хайа модьоҕолоох,
Итии сайын эркиннээх,
Эргичийэр эрэһэ кииннээх,
Төгүрүйэр түөрт тулумнаах,
Үктүөлээтэр өҕүллүбэт
Үрдүк мындаалаах,
Кэбиэлээтэр кэйбэлдьийбэт
Кэтит киэлилээх,
Баттыалаатар маталдьыйбат
Баараҕай таһаалаах,
Аҕыс иилээх-саҕалаах
Алта киспэлээх,
Атааннаах-мөҥүөннээх,
Айгырастаах-силиктээх,
Алыгыр-налыгыр
Аан-ийэ дойду диэн
Муостаах-нуоҕайдаах бэртэһэ
Туоһахтатын курдук,

The above is a fragment of a poem in the Sakha (Yakut) language, and is part of the Yakuts national traditional epic poetic oeuvre, Olonkho.
Obviously, I don’t know the Sakha (Yakut) language. On a really good day I command a few hundred words of rusty college Russian, at best.
But I like unusual languages. And I like poetry. And, if you accept the controversial Altaic hypothesis, perhaps Sakha is a very distant relative of Ancient Korean. Anyway, they’re sort of in the same cultural neighborhood, albeit a bit farther north, in east-central Siberia: today it is -41 C in Yakutsk, while here in sunny 고양시 we have a balmy -8 C.
I came across a translation of the poem on the blog of the philosopher and polymathic philologist Justin Erik Halldór Smith. Smith is currently a professor at the University of Paris 7 but he is a native of Northern California – like myself and, furthermore, he is of my generation, more or less – and thus he is someone whose occasional reflections on his youth in the green-hilled, hippie-infested comarcas of The City [San Francisco] have always had exceptional resonances for me. Anyway, his translation is strikingly good poetry, in itself, and, I presume, faithful to the original, given his scholarly abilities.

Under that primordial
shining and lucid sky,
where the two-legged, having
a mortal body and hollow bones,
knowing war and battle,
acquainted with strife and discord,
having a vulnerable brain
and a trembling soul,
must be fruitful —
with the cool windy western sky,
with the good generous eastern sky,
with the insatiable thirsty southern sky,
with the impetuous whirling northern sky,
with the shivering breadth of the sea,
with the heaving depth of the sea,
with the swelling abyss of the sea,
with the twirling axis of the sea,
with the unbounded reach of the sea,
with the revered aiy [nature spirits] who lie beyond,
with the radiant aiy [nature spirits] who guard,
with abundant yellow nectar,
with generous white nectar,
encircling us in the manifold of stars,
in the herds of countless stars,
in the traces of rare stars,
with the full moon accompanying it,
with the bright sun leading it,
with purifying roars of thunder,
with the smite of bolts of lightning,
with moistening cloud-bursts of rain,
with sultry hot breath,
with the drying out and again the replenishing of waters,
with the falling down and again the growing up of woods,
with inexhaustible generous gifts,
with origins from gently sloping mountains,
with gardens from earthen mountains,
with a hot and giving summer,
with the turning axis of the center,
with four converging sides,
with such high firmament,
what you tread on, will not give way,

what you rattle, will not lurch,
with such an unfathomable breadth,
what you press, will not bend,
eight-chambered, eight-sided,
with six circles,
with disquiet and worry,
in luxurious attire and ornament,
serenely peaceful,
always-existing Mother Earth,
shining like a silver buckle
on a horned hat with a feather.

[daily log: walking, 7km]